به گزارش نبض بورس، پویا احمدی | بیش از یک دهه پس از آن که قانون گذاران قول دادند ریسک بانک‌های خیلی بزرگ برای ورشکستگی (Too big to fail) را مهار کنند، مقامات کاخ سفید در میانه مذاکره و تماس‌های متعدد بودند. یکی از حاضران از این مسئولین پرسید چرا بانک JPMorgan Chase اجازه داشت همان روز صبح در یک حراجی تحت رهبری دولت، بانک First Republic را خریداری کند؟ پاسخ، به صراحت از جانب جانت یلن، وزیر خزانه داری آمد: آن‌ها بالاترین پیشنهاد را ارائه کردند!
پس از یک سال که با بزرگترین ورشکستگی بانک‌های ایالات متحده از زمان بحران مالی سال ۲۰۰۸ همراه بود، بزرگترین وام دهنده این کشور در موقعیتی آشنا قرار گرفته است؛ یک رقیب ضعیف را جذب می‌کند، مشتریان آن را درگیر کسب و کار خودش می‌کند و در این مسیر سود‌های بی سابقه‌ای کسب می‌کند.
با این حال، برای بیشتر صنعت، سال ۲۰۲۳ تاریک بود. در نیمه اول، ده‌ها وام‌دهنده منطقه‌ای متزلزل شدند و برخی حتی سقوط کردند؛ زیرا افزایش نرخ‌های بهره ارزش دارایی‌هایشان را کاهش داد و بانک‌های ایالات متحده را با زیان تحقق نیافته ۶۸۴ میلیارد دلاری شوکه کرد. از آن زمان بسیاری از بانک‌ها هزینه‌های زیادی را برای جلوگیری از خروج سپرده گذاران انجام داده اند. برخی در همین حین افزایش عدم پرداخت وام‌های تجاری املاک را محتمل دانستند. شرکت‌های رتبه بندی اوراق قرضه نیز رتبه بانک‌ها را به صورت دسته‌ای کاهش داده اند.
از آنجایی که همه این مشکلات در ماه مارس آشکار شد، سپرده گذاران مضطرب با بیش از ۵۰ میلیارد دلار به سمت بانک خوشنام JPMorgan هجوم بردند. مدیران شرکت انتظارات را برای درآمد خالص بهره‌ای - تفاوت بین آنچه که یک بانک از وام‌ها به دست می‌آورد و آنچه به سپرده‌ها می‌پردازد - چهار بار در طول سال افزایش دادند. در نهایت آنقدر جذب سپرده بالا رفت که مدیران هشدار دادند که «درآمد بیش از حد نرمال» بالاست!
این امر جی پی مورگان را در مسیر کسب بزرگترین سود سالانه در تاریخ بانکداری آمریکا قرار داده است. درآمد آن تنها از ۹ ماه اول به عنوان دومین سال برتر این شرکت در تاریخ شناخته می‌شود. تحلیلگران پیش بینی می‌کنند که تا پایان ماه دسامبر، درآمد خالص سالانه آن ۳۶ درصد بیشتر از سال گذشته خواهد بود؛ در حالی که مجموع درآمد پنج بانک بزرگ بعدی حدود ۱ درصد افزایش می‌یابد.
سهام جی‌پی مورگان به یک رکورد جدید صعود کرده است و در سال ۲۰۲۳، حدود ۲۶ درصد افزایش یافته و از هر رقیب بزرگی پیشی گرفته است. شاخص KBW بانک ۲۴ عضوی و شاخص بانکداری منطقه‌ای KBW پنجاه شرکتی هر دو کاهش یافته اند.
لی ریموند، کهنه کار نفتی که ۳۳ سال را در هیئت مدیره جی پی مورگان سپری کرد، گفت: «سطح مشخصی از ناامیدی در بانک‌های دیگر و کوچکتر وجود دارد. زمانی که شرایط به نوعی سخت می‌شود، این فرصتی برای غول‌هایی مانند JPMorgan است تا چیز‌هایی را بدست آورد که این بانک‌های کوچکتر دوست دارند آن‌ها را بدست آورند، اما در موقعیت کسب آن نیستند.»
هنگامی که شرکت بیمه سپرده فدرال اعلام کرد که جی پی مورگان در حراج برای First Republic برنده شده، این فرآیند را "بسیار رقابتی" خواند و خاطرنشان کرد که بانکی که جیمی دیمون به مدت ۱۸ سال رهبری آن را بر عهده داشته است، کوچکترین ضربه را به صندوق بیمه سپرده فدرال وارد کرده است. با این حال، برخی از رگولاتور‌ها از نتیجه ناراضی بودند.
روهیت چوپرا، مدیر دفتر حمایت مالی از مصرف کننده، به کمیته بانکی سنا گفت: «اگر آن‌ها بتوانند تمام مؤسسات شکست خورده را حتی زمانی که پیشنهاد دهندگان برای خرید آن‌ها وجود دارند جمع آوری کنند، مشکلات واقعی ایجاد خواهد شد.»
یک سخنگوی وزارت خزانه داری در پاسخ به سوالی درباره تماس کاخ سفید که توسط افراد مطلع از گفتگو توصیف شد، از اظهار نظر خودداری کرد. این وزارتخانه در بیانیه‌ای گفت: «بحران بانک First Republic با کمترین هزینه برای صندوق بیمه سپرده‌ها و به گونه‌ای حل شد که از همه سپرده‌گذاران محافظت می‌کرد.»
جای تعجب نیست که جی پی مورگان می‌تواند بزرگترین چک‌ها را بنویسد. این بانک چهار برابر بزرگتر از هر سه پیشنهاد دهنده دیگر برای خرید فرست ریپابلیک یعنی - PNC Financial Services Group Inc. Citizens Financial Group Inc؛ و Fifth Third Bancorp - است. به عبارت دیگر، از زمانی که دیمون در طول بحران مالی سال ۲۰۰۸، Bear Stearns و Washington Mutual را در بانک ادغام کرد، جی‌پی مورگان کوهی از دارایی‌ها، مساوی با کل بانک Wells Fargo & Co به خود اضافه کرده است، که خود چهارمین بانک بزرگ ایالات متحده است.
حتی رقبای دیمون نیز موفقیت او را تایید کرده اند. جیمز گورمن، مدیر اجرایی مورگان استنلی اخیراً از او در تلویزیون به عنوان بهترین مدیر بانک در جهان تمجید کرده است. ریموند که در سال ۲۰۲۰ هیئت مدیره جی پی مورگان را ترک کرد، او را با جان دی راکفلر، بانکدار و سرمایه دار مطرح آمریکایی مقایسه کرد.
ریموند افزود: "هیچ کس در تجارت بانکی وجود ندارد که من با دیمون مقایسه کنم. واقعا سخت است که ببینیم کسی در جایی کاری را انجام داده که جی پی مورگان قادر به انجام آن نبوده است. "
این ایده که برخی بانک‌ها آنقدر بزرگ هستند که نمی‌توانند شکست بخورند، در طول بحران سال ۲۰۰۸ رایج شد؛ زمانی که مقامات بر ضرورت نجات وام‌دهندگانی که فروپاشی آن‌ها سیستم مالی جهانی را مخدوش می‌کرد، تاکید کردند. این عبارت در آن زمان زنگ خطری داشت، اما اکنون بزرگی به نشانگر ثبات تبدیل شده است و در مواقع مشتریان دارای عدم اطمینان را جذب می‌کند.
سندی پیرس، که پس از ۴۵ سال فعالیت در صنعت، از جمله تقریباً سه دهه در JPMorgan، از شرکت هانتینگتون بانکشارز بازنشسته می‌شود، گفت: «در واقع دیگر نمی‌دانم اصطلاح «Too big to fail» به چه معناست...»
جی پی مورگان به عنوان بزرگترین بانک در میان بزرگان بانکی ظاهر شده است. با اینکه بزرگترین رقبای بعدی آن نیز موج‌هایی از مشتریان را اضافه کرده‌اند، اما این رقبا در موقعیت کمتری برای بازی در قد و قواره جی پی مورگان قرار داشته‌اند. بانک آمریکا با کوهی از زیان‌های تحقق نیافته در دارایی‌های کم بهره که ممکن است برای سال‌ها ترمز درآمدزایی شود، دست و پنجه نرم می‌کند، در حالی که Citigroup Inc و Wells Fargo در حال تقویت کنترل‌های داخلی برای رفع نگرانی‌های قانون گذار هستند.
وام دهندگان کوچکتر حتی بیشتر بر درآمد خالص بهره تکیه می‌کنند و شاهد کاهش درآمدشان در سال ۲۰۲۳ بوده اند. این سال همچنین علامت تعجبی را در مورد چالش‌های دیگری که مدیران اجرایی آن‌ها با آن مواجه بوده اند، مانند افزایش هزینه‌های همگام شدن با پیشرفت‌های فناوری، قرار داد. بودجه فناوری سالانه JPMorgan اکنون بیش از درآمدی است که توسط همه بانک‌های منطقه به جز بزرگترین بانک‌های منطقه کنار گذاشته می‌شود. امسال، این شرکت پیش‌بینی خود را درباره میزان بهره‌مندی از هوش مصنوعی افزایش داد.
در همین حال، شکنندگی شگفت‌انگیز برخی وام‌دهندگان کوچک و متوسط، تنظیم‌کننده‌ها را بر آن داشته است تا قانون گذاری سفت و سخت تری برای کل صنعت داشته باشند که طبیعتا برای کوچک تر‌ها به‌طور بالقوه هزینه زا‌تر خواهد بود.
کیت نوریکا، که در سال ۲۰۱۷ به عنوان کنترل کننده این حوزه فعالیت می‌کرد، گفت که این مقوله، کار را برای وام دهندگان کوچکتر برای کم کردن شکاف با غول‌های بانکی دشوارتر می‌کند.
او افزود: «بزرگترین بانک‌ها دوباره برنده شدند. اندازه و مقیاس در امور بانکی، و پاسخ‌های نظارتی و سیاستی به چالش‌هایی که در نیمه اول سال شاهد بودیم، خندق عمیق تری را در اطراف بزرگترین بانک‌ها حفر کرد.»
این بدان معنا نیست که اندازه شرکت، موفقیت را تضمین می‌کند. سیتی گروپ تا زمان بحران مالی، بزرگترین بانک در ایالات متحده بود، زمانی که در اوج بحران در نهایت بیش از رقبای خود به حمایت مالیات دهندگان متکی شد. ولز فارگو تا سال ۲۰۱۶ باارزش‌ترین بانک در ایالات متحده بود، تا ناگهان رسوایی‌های زیادی آن را در تیررس رگولاتور‌ها قرار داد.
برخی از صاحب نظران می‌گویند جی‌پی مورگان به این دلیل برنده می‌شود که به اندازه کافی بزرگ است و از دردسر دور می‌ماند. یکی از مشکلات این نظریه این است که سابقه این بانک نیز بی‌نقص نیست.
همین ماه، JPMorgan یک درخواست تجدیدنظر در دادگاه اتحادیه اروپا به دلیل تقلب در شاخص Euribor را با جریمه ۳۳۷.۲ میلیون یورویی (۳۷۲ میلیون دلار) از دست داد. ماه گذشته، یک قاضی، تسویه حساب ۲۹۰ میلیون دلاری جی پی مورگان با قربانیان جفری اپستین را تایید کرد. این یکی از دو توافقی بود که شرکت در سال جاری برای حل و فصل ادعای نادیده گرفتن خطوط قرمز - در حالی که به ارائه خدمات مالی به مجرم جنسی بدنام، مدت‌ها پس از محکومیت اولیه‌اش ادامه می‌داد - منعقد کرد.
هرچند چنین مشکلاتی معمولاً تأثیر کمی بر سهام دارند.
از آنجایی که دیمون، ۶۷ ساله، دوره تصدی خود را در جی پی مورگان به طور نامحدود تمدید می‌کند، ارزش شرکت او هم اکنون بیشتر از مجموع ارزش دو رقیب بزرگ بعدی خود است. ارزش بازار آن حدود ۲۷ درصد از ارزش کل شاخص KBW Bank را تشکیل می‌دهد. زمانی که او کنترل را به دست گرفت، این رقم حوالی ۱۲ درصد بود.
ریموند در انتها گفت: «دیمون بانک را بزرگتر و بزرگتر کرده است. صرفه جویی در مقیاس در این صنعت مهم است و این مسئله واقعاً نکته قابل توجهی است.»
آیا همه نمی‌خواهند بزرگ باشند؟
ریموند پاسخ داد: «مطمئنا، دوست دارند این کار انجام دهند. اما این بدان معنا نیست که آن‌ها زورشان می‌رسد و می‌توانند آن را انجام دهند.»
منبع: Bloomberg
